از بین رفتن ویروس ایدز بوسیله دما یک موضوع مهم می باشد که افرادی که در معرض اتفاقات وسایل و ابزاری هستند که احتمال دارد آلوده به hiv بوده و جهت استریل کردن یا اینکه از بین بردن آن اقدامم کنند را درگیر خود کرده است
اینکه بتوان در شرایطی که امکان استریل سازی بعضی محیط یا ابزار یا وسایل مشکوک به داشتن سطحی از ویروس ایدز را با استفاده از گرما از بین می تواند یک موضوع مهم در کاهش انتقال بیماری باشد
حال سوال اینکه ویروس ایدز در چه دمایی از بین می رود و آیا ویروس های دیگر هم به همین ترتیب در دمای بالای کشته می شوند را بررسی میکنیم
انواع راه های از بین بردن ویروس ایدز با حرارت
گرمای خشک
یکی از راه های استریلیزاسیون یا از بین بردن ویروس ها و باکتری ها استفاده از حرارت خشک است.
در این روش آب وجود ندارد، بنابراین هیدرولیز(آبکافت) پروتئین اتفاق نمی‌افتد و حرارت خشک تمایل دارد میکروب‌ها را به وسیلۀ اکسیداسیون اجزای سلولی از بین ببرد.
این روش استریلیزاسیون به انرژی بیشتری نسبت به هیدرولیز نیاز دارد.
بنابرین دمای بالاتری برای استریلیزاسیون کافی در روش حرارت خشک به کار میرود.
به عنوان مثال، استریلیزاسیون به طور معمول در روش اتوکلاو به مدت ۱۵ دقیقه در دمای ۱۲۱ درجه سانتیگراد انجام می‌شود.
در حالی که در روش حرارت خشک به طور معمول به دمای ۱۶۰ درجه سانتیگراد برای استریلیزاسیون در مدت مشابه نیاز داریم.
از بین بردن ویروس ایدز با حرارت برای لوازم شیشه‌ای و فلزاتی چون پنس به کار میرود شامل:
- سوزاندن: وسایل کثیف مانند باند زخم و… را با آتش می‌سوزانیم.
- حرارت مستقیم: توسط شعله چراغ وسایلی مانند پنس و آنس را سترون میکنیم.
- شعله پاشیدن: با شعله دادن به دهانه ارلن و لوله آزمایش سبب کاهش آلودگی می‌شود.
دستگاه فور: با تنظیم حرارت خشک ۱۸۰–۱۶۰ درجه سانتی گراد در این دستگاه، پس از ۲ ساعت وسایل سترون می‌شود. فور برای سترونیدن صفحه‌های شیشه‌ای، پیپت‌ها، لوله‌های آزمایش، لوازم دندانپزشکی، سرسوزن، سرنگ شیشه‌ای، ابزارهای جراحی تیز و ظریفکاربرد دارد و سبب خوردگی، زنگ‌زدگی و کندی لبه تیز وسایل نمی‌شود. وسایل دیگری مثل پارافین، ژل، پودر و غیره که امکان سترونش به وسیله گرما را ندارند به این طریق سترون می‌شوند.
گرمای مطوب
یکی از روشهای استریلیزاسیون و از بین بردن ویروس ایدز با حرارت در بیشتر آزمایشگاه‌ها اتوکلاو(سترون سازی) است.اتوکلاو به معنای استفاده از بخار تحت فشار برای گرم کردن ماده جهت استریلیزه شدن است.
این تکنیک استریلیزاسیون بسیار موثر است و تمامی‌میکروب ها، هاگ‌ها و ویروس‌ها را از بین می‌برد.اگرچه برای برخی از اشکالات خاص، درجه حرارت بالای مخصوص یا زمان انکوباسیون زیادی مورد نیاز است.
اتوکلاو میکروب‌ها را به وسیلۀ آبکافت (هیدرولیز) و انعقاد پروتئین بافت سلولی از بین می‌برد.بخار تحت فشار دارای گرمای پنهان بالایی است؛ در دمای ۱۰۰ درجه سانتیگراد این بخار ۷ برابر گرم تر از آب در همین دما می‌باشد.
این گرما به محض تماس با سطح خنک کنندۀ ماده، آزاد می‌شود تا استریلیزه را انجام دهد.در این دما، آب کار بزرگی برای پروتئینهای هیدرولیز انجام میدهد، بنابراین آلودگی‌ها شانسی برای ورود ندارند
گرما همراه رطوبت برای سترونش استفاده می‌شود و شامل:
- جوشاندن: یکی از کهن‌ترین روشهای سترونش است که اطمینان چندانی ندارد. در ظرفی مقداری آب ریخته و اشیاء را در آن قرار داده و مدت ۲۰–۱۰ می‌جوشانیم.
- تندالیزاسیون: برای سترونش موادی که در دمای بالای ۱۰۰ تخریب می‌شوند بکار میرود. برای سترونیدن مواد پروتئینی، سرم‌ها و واکسن‌ها به کار میرود. در سه روز متوالی ماده مورد نظر را به مدت نیم ساعت در گرما قرار می‌دهیم و بعد در دمای ۳۷ درجه جهت رشد اسپور باکتری قرار می‌دهیم.
- پاستوریزه‌کردن: برای از بین ریزسازواره‌‌ها بیماری‌زا در فراورده‌هایی که ماهیتشان نباید تغییر کند.
۶۶–۶۳درجه سانتی گراد به مدت ۳۰ دقیقه.
۷۸–۷۶ درجه سانتی گراد به مدت ۱۵دقیقه.
- روش UHT: گرمای بسیار شدید در زمان بسیار کوتاه. از این روش در سترونیدن شیر بهره می‌برند.
دمای مورد نیاز برای از بین رفتن ویروس ایدز
طبق گفته یک متخصص ویروس حرارت ۵۶ درجه به مدت نيم ساعت می تواند ویروس ایدز را از بين ببرد لذا در دندانپزشكي‌ها و مراكز بهداشتي مي‌توان وسايل پزشكي را با روشهاي مختلف از آلودگي به ويروس ايدز استريل و از انتقال ويروس پيشگيري كرد.»
البته در تحقیقات دیگری نیز برای غیرفعال سازی گرمای کوتاه مدت در دمای بالا HIV و سایر ویروس ها در پلاسمای خون انسان برای پردازش پلاسمای خون حاوی ویروس‌های مختلف (اچ‌آی‌وی، ویروس استوماتیت تاولی، ویروس آنسفالومیوکاردیت) از یک سیستم گرمایشی بسیار کوتاه استفاده شد.
کاهش ویروس و بازیابی پروتئینهای پلاسما در دماهای مختلف از ۶۵ تا ۸۵ درجه سانتیگراد اندازه‌گیری شد. پردازش در دمای ۷۷ درجه سانتیگراد و ۰.۰۰۶ ثانیه منجر به سطح بالایی از کشتن ویروس، از جمله بیشتر یا مساوی ۴.۴ log10 HIV شد، در حالی که ساختار پروتئین حفظ شد. و فعالیت اساسا دست نخورده بود
استفاده از کیت ایدز یکی از راه های عالی برای تشخیص بیماری در بدن شماست
